Het richtschema

In april 2008, twee jaar na de ondertekening van het driepartijenakkoord, gaf de Brusselse regering haar goedkeuring aan het ‘richtschema van de Europese wijk’, dat was uitgewerkt onder leiding van Marie-Laure Roggemans, afgevaardigde van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor de ontwikkeling van de Europese wijk.
 
De perimeter van het richtschema is groter dan die van het hefboomgebied Europa, zodat de naburige woonwijken kunnen worden verbonden met de kantoorconcentratie in het midden van de perimeter. Het richtschema streeft ernaar om het aantal woningen en arbeidsplaatsen in het gebied te vergroten:
  • 39.000 bewoners in 2020 (+ 6.000 ten opzichte van 2001);
  • 105.000 banen in 2020 (+ 20.000 ten opzichte van 2001).

De 5 basisopties van het richtschema

Er werden 5 basisopties geformuleerd om de doelstellingen van het richtschema te verwezenlijken.

1. Aanleg van een ecologische wijk

Het richtschema wil van de Europese wijk een dicht bewoonde en gemengde ecowijk maken:

  • minder druk van het autoverkeer in de wijk;
  • toepassing van hoge milieunormen en energieprestaties van nieuwe gebouwen;
  • streven naar de toepassing van passiefnormen voor alle nieuwe gebouwen in de perimeter van het Stadsproject Wet.

2. Aandacht voor duurzame mobiliteit

Er wordt prioriteit verleend aan openbaar vervoer en aan actieve manieren van verplaatsing (voetgangers en fietsers):

  • automatisering van metrolijn 1 en 5, waardoor de huidige capaciteit in 2018 verdubbeld zal zijn;
  • systematische verbreding van voetpaden, vooral in de buurt van stations en haltes van het openbaar vervoer;
  • aanleg van een hoogwaardige voetgangersverbinding tussen het Jubelpark en het Leopoldpark;
  • aanleg van gewestelijke fietspaden.
Er is een globale mobiliteitsstudie uitgevoerd in opdracht van Beliris om de impact van de gekozen opties in het richtschema te berekenen. Deze studie adviseert onder andere om de Wetstraat terug te brengen tot drie rijstroken en de Belliardstraat tot vier rijstroken. Daarnaast doet de studie voorstellen om de woonwijken rond het centrum van de Europese wijk te beschermen tegen het autoverkeer.

3. Terugkeer naar een functionele mix

Het richtschema heeft de ambitie om deze monofunctionele, administratieve wijk te transformeren tot een gezellige en afwisselende buurt, waarin wonen, vrijetijdsbesteding en cultuur volwaardig naast elkaar bestaan.

De volgende maatregelen zijn gedefinieerd:

  • heraanleg van de Etterbeeksesteenweg als een stadsboulevard die een verbinding vormt tussen de wijk van de squares en Sint-Joost in het noorden en de wijken van Etterbeek (Jourdanplein) en Elsene (Flageyplein) in het zuiden. Tot op heden is al 167.000 m2 woningen gebouwd of gepland op deze stedelijke as, vergezeld van buurtwinkels en voorzieningen;
  • ontwikkeling van 110.000 m2 woningen en 60.000 m2 handelszaken en voorzieningen in de perimeter van het Stadsproject Wet;
  • ontwikkeling van plaatselijke woningbouwprojecten van strategisch belang in de Wiertzstraat, de Maalbeeklaan en de Waversesteenweg;
  • bescherming van de bestaande handelskernen in de Europese wijk (met name het Jourdanplein en het Luxemburgplein).

4. Meer stedelijkheid voor de wijk

Er is een originele en pragmatische benadering ontwikkeld om de architecturale kwaliteit en de kwaliteit en toegankelijkheid van de openbare ruimte te verbeteren. Daaronder valt bijvoorbeeld de verplichting om architectuurwedstrijden te houden voor alle overheidsgebouwen.

5. Versterking van de culturele en toeristische uitstraling

De Europese wijk heeft samen met de Kunstberg de hoogste concentratie instellingen en culturele voorzieningen met een Europese en internationale uitstraling van België. 
 
Rond het Jubelpark vinden we de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, het Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis, Autoworld, het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium en het Islamitisch Cultureel Centrum van België.
 
In de buurt van het Leopoldpark liggen het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen, het Wiertzmuseum, de Solvay Bibliotheek, het Parlamentarium en vanaf 2016 het Huis van de Europese Geschiedenis. 
 
Er is ook een ruime vertegenwoordiging van Europese culturele instituten in de wijk, zoals het cultureel instituut van Denemarken, het Goethe-Institut, de British Council, het Instituto Cervantes en de Alliance française de Bruxelles-Europe. Daarnaast vindt men hier meer kleinschalige instellingen, zoals het theater van Résidence Palace, Espace Senghor, Théâtre Varia, het Cauchiehuis en het atelier Marcel Hastir.
 
Het potentieel van de vele sport- en vrijetijdsvoorzieningen, zoals het zwembad van Résidence Palace en de sportterreinen van de Koninklijke Militaire School, wordt sterk onderbenut.
 
Het richtschema bevat twee soorten maatregelen:
  • al deze instellingen toegankelijk maken voor een groter en meer divers publiek;
  • ontwikkeling van een Europese ruimte die gebruikmaakt van de aanwezigheid van het Parlamentarium en het Huis van de Europese Geschiedenis  (opening in 2016), in synergie met de Europese culturele instituten.